صنعت نساجی یکی از قدیمی‌ترین صنایع جهان و دومین صنعت کشور بوده و از لحاظ تعداد شاغلان، در سطح زیربنای کارخانه‌ها و تعداد واحدهای تولیدی، بزرگترین صنعت کشور محسوب می‌شود.
به گزارش خبرگزاری بسیج ، در اصفهان این صنعت با قدمتی چند صد ساله با کارگاه های کوچک خانگی فعال شد و با توسعه آن در زمان پس از جنگ جهانی دوم ، به دلیل تاسیس دهها کارخانه بزرگ در این حوزه به چنان جایگاهی دست یافت .
بر اساس اسناد تاريخي، در سال 1304 و در آغاز عصر پهلوی، نخستين كارخانه نساجی اصفهان با نام «وطن» آغاز به كار كرد و 10 سال بعد دومين كارخانه با نام «ريسباف» تاسيس شد. به دنبال آن چندين كارخانه ديگر مانند شهرضا، زاينده رود، پشم‌باف، صنايع پشم، رحيم زاده و نختاب نيز در نقاط مختلف شهر راه اندازی شد که همگی در قالب شركت سهامی اداره مي شدند و مردم با خريد سهام در سود آنها شريك بودند.
در آن زمان اصفهان را به دلیل توان بالا در تولید منسوجات ، "منچستر شرق" لقب می دادند ؛ گفته ها حکايت از اين دارد که در دهه 50، خيابان چهارباغ بالای اصفهان، روزانه شاهد تردد هزاران کارگری بود که در کارخانجات نساجي اين محدوده کار مي کردند. کارخانجاتي که با واردات پارچه های خارجي ارزان قيمت، به ورشکستگي رسيدند و حالا جز خاطره ای شيرين و ساختماني فرسوده، چيزی از آن ها باقي نمانده است.
صنعت نساجی اصفهان، طی سال‌های اخیر به دلیل بی توجهي و واردات بی‌رویه، این صنعت در معرض مشكلات بسياري قرار گرفته است به طوری که به گفته دبير انجمن نساجي اصفهان، کارخانجات نساجي استان با نیمی از ظرفيت خود کار مي کنند و به اين ترتيب افق خوبي را نمي توان برای صنعت نساجي متصور شد؛ آن هم استاني که 40 درصد صنايع نساجي کشور، 75 درصد توليد فرش ماشيني کشور، 85 درصد رنگرزی صنعت نساجي کشور و انجام 40 درصد ريسندگي کشور را به خود اختصاص و مادر صنعت نساجي يعني کارخانه پلي اکريل را در خود جای داده است.
این در حالی است که فعالان اين بخش هم‌چنان نگاه اميدوارانه‌اي به آينده اين صنعت دارند و معتقدند اين صنعت تنها صنعتي است كه در تمام شرايط مي‌تواند به فعاليت خود ادامه دهد.
واردات و قاچاق بی‌رویه صنعت نساجی را به نابودی کشانده است
دبير انجمن نساجي استان اصفهان در مورد وضعيت کنوني توليد پارچه در استان اصفهان به "خبرگزاری بسیج" می گوید: هم اکنون کارخانجات نساجي به علت شرايط اقتصادي کنونی با نصف ظرفيت خود کار مي کنند،اين در حالي است که اکثر کارخانه هاي داخلي از نظر فناوری از کشورهاي ديگر نظير ترکيه عقب تر نيستند.
مظفر چلمقاني می افزاید: تا قبل از دهه 70 پارچه فاستون اصفهان دوران طلايي خود را داشت و به کشورهايي نظير انگلستان صادر مي شد اما در دهه 70 نامهرباني هايي در حق اين صنعت انجام شد، بی مهری هایی از جمله افزايش بي رويه پارچه و پوشاک، مسائل مالياتي و وام هاي بانکي با بهره های حدود 30 درصد، که اکنون کمر اين صنعت را خم کرده است.
وی با بيان اينکه واردات بي رويه بيشترين ضربه را به صنعت نساجي وارد کرده است، ادامه می دهد: اين درحالي است که برخي از دستگاه های دولتي به دلايل مختلف و برخي اشخاص با استفاده از رانت، اقدام به واردات بي رويه پارچه به کشور مي کنند، آن هم زماني که علمای زمان قاجار ما اعلام کرده بودند که بر مرده ای که کفن بيگانه دارد، نماز نمي خوانيم.
دبير انجمن نساجي استان اصفهان خاطرنشان می کند: تنها جایی که در کشور آمار بیکاری نزدیک صفر است دهق و علویجه است که این امر از برکت وفور صنایع نساجی در این مناطق است.
وی با بیان اینکه 20 کارخانه در کاشان، 13 کارخانه در شهرضا تعطیل شده است، تصریح می کند: ما متهعد می‌شویم اگر شرایط برای فعالیت صنایع نساجی مساعد شود ، بیکاری استان اصفهان را به کم‌ترین نرخ بیکاری در کشور برسانیم .
فعالان صنعت نساجی انتظار دارند مسؤولان با جلوگیری از واردات و قاچاق بی‌رویه کالاهای نساجی به صنعت نساجی کمک کنند تا در این صنعت به موقعیت وجایگاه گذشته خود برسند .
اصفهان مرکز خام بافي ايران است
با اين اوصاف اما، رييس اتحاديه کارگاه های کوچک نساجي اصفهان معتقد است که هنوز صنعت نساجي اصفهان جايگاه خود را حفظ کرده و آينده خوبي در انتظار صنعت نساجي اصفهان است، ضمن آنکه برخلاف گذشته، شهرهای ديگر هم در زمينه نساجي پيشرفت کرده اند اما اصفهان در زمينه پيشرفت متوقف بوده و شايد به همين علت به نظر می رسد که جايگاه خود را از دست داده است، اما در واقع اينگونه نيست و هنوز اصفهان مرکز خام بافي ايران است.
مرتضي منصوری می گوید: هم اکنون به علت اينکه بازارهای کاذب سکه، طلا و مسکن به رکورد برخورده و سياست های دولت نیز موفق بوده است، سرمايه گذاران بيش از گذشته به سمت توليد گرايش پيدا کرده اند.
رييس اتحاديه کارگاه های کوچک نساجي اصفهان با بيان اينکه در ماه های اخير به شدت از واردات و پارچه های قاچاق جلوگيری شده است، اظهار می کند: در کشوری مانند ترکيه هزینه کارگر، مواد اوليه بالاتر از ايران اما قيمت تمام شده پايين تر است چراکه پول راحت تر از ايران در دسترس آنها قرار دارد و وام با بهره بانکي بالا در اين کشور وجود ندارد،به همين علت است که صنعتگران مي توانند با خريد ماشين آلات مدرن و به دنبال آن توليد انبوه، حاشيه سود را پايين بياورند.
وی تاکید می کند: توليد يک متر پارچه که در ترکيه 50 تومان تمام مي شود، در ايران 500 تومان تمام مي شود تا توليد کننده بتواند وام بانکي و هزينه هايش را جبران کند. در واقع اين موارد باعث مي شود که قيمت تمام شده بالاتر برود درحالي که هزينه های توليد ما پايين تر است.
حمایت از توليدات داخلي نجات بخش مشکلات
با وجود همه آنچه گفته شد بسياری از کارشناسان معتقد هستند در صورتي که مردم به سمت استفاده از توليدات داخلي روی بياورند، باز هم مي توانيم به همان شرايط دوران رونق صنعت نساجي اصفهان بازگرديم.
در حال حاضر بازار اصفهان، بازارهای ایران و بازارهای منطقه‌ای مملو از محصولات صنایع نساجی داخلی هستند، این همه محصولات مرغوب ایرانی ولی چشمان مردم به روی آنها بسته است.
با تأسف بسیار باید گفت بعضی از فروشندگان فقط به منظور کسب درآمد بیشتر منسوجات و پوشاک عالی و مرغوب که دست رنج هموطنان و جوانان همین مرز و بوم است را به عنوان کالاهای خارجی تحویل ملت می‌دهند و با این کار جز به اشتغال جوانان این کشور آسیب نمی‌رسد و در این جا است که به قول افلاطون باید گفت: اگر درب کارخانه‌ای بسته شود درب زندانی باز خواهد شد، پس باید هوشیار بود.
یکی از فعالان صنعت نساجی در اصفهان پیرامون مشكلات این صنعت به "خبرگزاری بسیج" می گوید: در حال حاضر تمام صنایع دچار مشکل هستند و در چند سال اخیر نیز به دلیل مسائل مرتبط با تحریم‌ها، هدفمندی یارانه‌ها و رکود بازار نیز این مشکلات افزایش پیدا کرده است.
دليران فيروز با بیان اینکه صنایع علاوه بر مشکلات عمومی که برای تمام فعالان نساجی وجود دارد، دارای مشکلات ویژه صنفی خود نیز هستند، تصریح می افزاید: در سال 1380 تعدادی از واحدهای تولیدی و فعال در زمینه نساجی در استان اصفهان دچار مشکل فروش و بازاریابی شده بودند و بازاری برای عرضه محصولات تولیدی خود نداشتند.
این فعال نساجی ادامه می دهد: مشکلات نساجی استان اصفهان شامل نبود آگاهی و فرهنگ سازی ، عدم دید بلند مدت و به روز رسانی این صنعت و نبود یک استراتژی و آمار مشخص است، چراکه در صنعت نساجی هیچ گونه آمار مشخصی وجود ندارد و این صنعت همواره بر اساس حدس و گمان پیش می‌رود.
وی با اشاره به اینکه واحدهای نساجی با مشکلات بانکی نیز درگیر هستند، تصریح می کند: در حال حاضر بانکها در خصوص ارائه تسهیلات به تولید کنندگان کوتاهی می کنند و آنها مجبور هستند مواد اولیه را با قیمت بالایی وارد می‌کنند، ولی پوشاک و محصولات نهایی با قیمت ارزان‌تر یا به صورت قاچاق و یا با تعرفه پایین وارد کشور می‌شود، در صورتی که با یک نگاه کارشناسی باید این روند تغییر کند.
دليران فيروز اضافه می کند: در کشور نیروی کار برای کارفرما گران تمام می‌شود و درعین حال فرسوده بودن ماشین آلات و عدم به روز رسانی آنها، افزایش قیمت مواد اولیه همچون پنبه از دیگر مشکلات صنعت نساجی کشور است.
این فعال نساجی افزایش هزینه‌های تولید پس از هدفمند کردن یارانه‌ها را از دیگر مشکلات مشترک صنایع عنوان کرده و تاکید می کند: محصولات نساجی داخلی از نظر قیمت قابل رقابت با محصولات مشابه خارجی نیستند، چرا که در صنایع نساجی مشکلات مالیاتی، مالکیتی و مدیریتی وجود دارد و به طور کلی هیچ گونه حمایت عملی توسط دولت از این صنعت انجام نمی‌شود.
وی بیان می کند: متاسفانه تصمیم گیران و مسؤولان کشور بازار داخلی را برای فعالان داخلی از بین بردند به طوری که در حال حاضر 70 درصد پوشاک داخلی کشور در اختیار بازارهای خارجی همچون چین، تایلند و پاکستان است .
رونق صنعت نساجي معضل بیکاری را کمرنگ می کند
با توجه همه آنچه گفته شد، مي توان به اين نتيجه رسيد که نساجي يکي از صنايعي است که با حمايت از آن و حرکت به سمت رونق دوباره آن، حداقل مي توان مشکل بيکاری استان اصفهان را تا حد زيادی حل کرد چراکه هم اکنون به عنوان مثال در منطقه دهق، علويجه و کاشان آمار بيکاری به دليل وجود صنايع نساجي بسيار کم است .
امیدواریم نساجی اصفهان که روزی قطب نساجی کشور و منطقه به حساب می‌آمد دوباره به جایگاه شایسته خود برسد تا کمک بیشتری به اقتصاد کشورمان شود و در دولت تدبیر و امید ، فعالان صنعت نساجی کشورمان به خصوص در استان اصفهان با اقدام های اساسی مسؤولان در جهت رفع مشکلات ، به ادامه فعالیت خود امیدوار شوند.